اخلاق عرفانی : رساله عملی عرفان فصل 1 : 40 باب وجود (استاد علی اکبر خانجانی)
توضیح :
واژه شناسی اصطلاح باب:
بحث باب در اندیشه شیعی نظیر واژه تصوف، تحولات گوناگونی را بخود دیده است. واژه بابیّت و تصوف با هم تفاوت‌هایی دارند؛ چون واژه باب بسیار عمیق‌تر از واژه تصوف و صوفی است و لذا کلمه باب در رساندن بار معرفتی و سلوکی بسیار جدّی‌تر است. تفاوت دیگر اینکه واژه باب خیلی واضح‌تر در مورد ولایت ورود پیدا کرده است، ولی واژه تصوف برخوردار از این مقدار وضوح نیست.
در عین حال مهمترین شباهت باب و تصوف، تداعی یک نوع سلوک و معرفت بین هر دو است.

کسانی که با اهل‌بیت(ع) در ارتباط بودند، عناوین متعددی در مورد ایشان بکار رفته است که این عناوین می‌تواند جایگاه افراد را برای ما مشخص کند؛ نظیر سفراء، نوّاب، وکلا، ابدال، اولیاء، خواص، ابواب، باب و بوّاب که دو تای اخیری نشان از ارتباط عمیق این افراد با اهل بیت(ع) دارد. بوّاب بمعنای دربان و حاجب است، ولی برخی آن را همان باب می‌دانند، ولی باید توجه داشت که باب و بوّاب با هم متفاوتند.
دو واژه نوّاب و سفرا نیز معنای جامع‌تر و کامل‌تری از واژه‌های دیگر دارند، گرچه گاهی وکالت جلوه بیشتری دارد.
ویژگی باب این است که هم کامل است و هم مکمل،‌در واقع دیگران را می‌رساند، اساساً باب یک چهره به طرف بیت دارد و یک چهره به خارج بیت، و واسطه ورود دیگران به بیت است ولی دیگران این جایگاه را ندارند.


در فرهنگ شیعی از سه نوع باب سخن به میان می‌آید: باب الله، باب النبیّ و باب الامام.
اول: باب الله: اولین باب از ابواب سه گانه، باب الله است که از آن به باب وصول و لقاء یاد می‌شود. این معنای خاص از باب، اقتباسی است از آیه ۱۸۹ سوره بقره که می‌فرماید: یسئلونک عن الأهلّه قل هی مواقیت للنّاس و الحجّ و لیس البرّ بأن تأتوا البیوت من ظهورها و لکنّ البرّ من اتّقی و أتوا البیوت من أبوابها و اتّقوا الله لعلّکم تفلحون، آیه شریفه می‌فرماید وقتی می‌خواهید وارد خانه‌ای شوید، از درب آن وارد شوید. طیفی از روایات نیز به آن توجه دارند و این نشان می‌دهد که اهل‌بیت(ع) ما را به عمق آیه توجه دادند؛ از این رو اگر کسی بخواهد از راه دیگر بیت شود، سارق محسوب می‌گردد.