خاویار در معدود کشورهایی به صورت بومی وجود دارد.
کشورهای کرانۀ دریاچۀ خزر مانند ایران، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان و روسیه (جمهوری داغستان، فدرال آستراخان و جمهوری قالموقستان) از آن جمله میباشند.
در گذشته عمده صادرات خاویار از طریق این کشورها به سایر نقاط جهان صورت میگرفته است.
اما امروزه با توجه به پرورش ماهیان خاویاری و تولید خاویار پرورشی، صادرات تخمهای خاویاری از طریق کشورهای متعددی انجام میگیرد.
مهد خاویار جهان را باید کشور ایران دانست.
موطن ابتدایی خاویار ایران نیز، بخشی از ترکمن صحرا یعنی استان گلستان امروزی میباشد.
دریاچه خزر زیستگاه اصلی ماهیهای خاویاری به شمار میرود.
به شکلی که بیش از 95% خاویار جهان از دریای خزر تامین میشود.
کشور ایران نیز سهم به سزایی در صادرات و فروش جهانی خاویار دارد.
علت این مسئله به جیوه بسیار پایین خاویار ایران بازمیگردد.
زیرا آبهای جنوبی دریا خزر از آلودگی کمتری نسبت به دیگر مناطق آن برخوردار است.
همچنین افت پیوسته ارزش ریال، باعث ایجاد شرایط مناسب قیمتی و رقابتی در صادرات خاویار ایرانی گشته است.
خاویار دارای انواع گوناگون زیر میباشد.
بلوگا (فیل ماهی)
آسترا (قره بورون، چالباش و شیپ)
سوروگا (اوزون بورون)
بری (سیبری)
استرلیاد (استرلیاد)
خاویار بلوگا خود نیز شامل انواع زیر میشود.
بلوگا امپریال (شاهانه)
بلوگا رویال (سلطنتی)
بلوگا الماس (دیاموند یا دایموند)
بلوگا سه صفر (چشمزده 000)
بلوگا سیاه (بلک)
بلوگا چینی (کالوگا)
بلوگا امپریال اما از نظر کیفیت در 3 لول زیر تعریف میگردد.
بلوگا امپریال ساده (بلوگا امپریال معمولی)
بلوگا امپریال تاپ (بلوگا امپریال عالی)
بلوگا امپریال اشرافی یا اعیانی (بلوگا امپریال درباری)
صادرات تخمهای خاویاری ایرانی مستلزم مراحل مخصوص به خود است.
این مراحل طبق قوانین سازمان شیلات و تحت نظارت این ارگان صورت میپذیرد.
جهت صادرات این کالای خوراکی گران قیمت، به مجوزات ویژه مانند مجوز بین المللی سایتس (SITES) نیاز میباشد.
رقم های صادراتی خاویار ایران شامل 4 درجه بندی کیفی ذیل میشود.
امپریال
رویال
درجه 1
درجه 2
مقاصد و بازارهای هدف خاویارهای صادراتی ایران، را باید آمریکای شمالی، اقیانوسیه، اروپای غربی، اسکاندیناوی، آسیای شرقی و خاور میانه به ویژه حوضۀ خلیج فارس و دریای عمان دانست.