معامله فضولی
معامله فضولی معامله ای می باشد که مالک در آن از معامله یا بی اطلاع است یا نسبت به آن راضی نمی باشد و توافق ندارد. در معامله فضولی فرد بی آن که دارای مالی باشد و یا از مالک ان مال اجازه یا وکالتی در اختیار گرفته باشد، نسبت به فروش آن مبادرت می‌کند. این در صورتی است که از جمله شروط یک معامله توافق مالک می باشد.
چنان چه معامله ای با بیان این که توافق مالک در آن وجود داشته باشد، منعقد شود غیر نافذ خواهد بود و تا زمانی که رضایت مالک به دست نیاید این معامله از لحاظ قانونی درست نمی باشد. بر اساس ماده ۲۴۷ قانون مدنی معامله به مال غیر به جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت نافذ نخواهد بود و لو این که صاحب مال از نظر باطنی رضایت داشته باشد. اما چنان چه مالک یا جانشین او بعد از انعقاد معامله آن را اجازه دهد در این حالت معامله صحیح و نافذ خواهد بود.
انواع معامله فضولی
معامله فضولی به دو شکل قابل تقسیم می باشد که در این جا به آن اشاره می کنیم. از جمله معامله فضولی تملیکی و معامله فضولی عهدی.
در رابطه با معامله فضولی تملیکی باید گفت که در این معامله شخص فضول مالی را بی آن که رضایت صاحب مال را دریابد آن را به شخص دیگر می فروشد.
معامله فضولی عهدی هم به این شکل است که فرد به حساب شخص دیگر تعهد می‌کند که معامله ای را برای شخص دیگری به انجام برساند. بر اساس هر آن چه در ماده ی ۶۷۴ قانون مدنی مقرر شده است موکل باید همه تعهداتی را که وکیل در حوزه وکالت خود متعهد شده است به انجام برساند. راجع به آن چیزی که در بیرون از حوزه وکالت صورت گرفته است، موکل هیچ تعهدی ندارد جز این که اعمال فضولی وکیل را به طور صریح یا به شکل ضمنی اجازه دهد. در این ماده مقصود از وکیل همان معامله کننده فضول می باشد، هنگامی که از حوزه اختیارات خود بیرون رود.
حکم معامله فضولی
معامله فضولی به سه شکل احراز پیدا می کند یا معامله صحیح است یا باطل است یا غیر نافذ خواهد بود.