عقد ضمان
مقصود از ضمان در حوزه حقوق مدنی آن است که به سبب قراردادی و غیر از آن، مالی بر عهده شخصی واقع شود. مثلاً فردی به دنبال یک عقد با دیگری مکلف می شود که بدهی شخص سومی را پرداخت کند. این قرارداد از دسته عقود معین می باشد که دارای مقررات ویژه‌ای است که در این مقاله به آن پرداخته می‌شود.
عقد ضمان عبارت است از این که فردی مالی را که بر دوش دیگری است به عهده بگیرد. متعهد را ضامن و شخص دیگر را مضمون له و فرد سوم را مضمون عنه یا مدیون اصلی می نامند. بر اساس نظر فقهای امامیه اصولاً ضمان مستقل از ریشه ضمن است و ضمن به مفهوم انتقال می باشد.
یعنی مالی که در عهده کسی است به عهده شخص دیگری انتقال می یابد. اما بیشتر علمای اهل سنت بر این باورند که ضمان از ریشه ضم و نون آن اضافی می باشد. در نتیجه به مفهوم انضمام ذمه ضامن به ذمه بدهکار تلقی می شود و مضمون له اختیار دارد که به هر یک از آن ها که تمایل داشته باشد مراجعه کند. در ظاهر اسباب ضمان در قانون مدنی ۵ چیز در نظر گرفته شده است. یکی از آنان ضمان عقدی و ۴ مورد دیگر ضمان قهری است.
مفهوم ضمان
ضمان در لغت به مفهوم پذیرش و تقبیل و برعهده گرفتن وام دیگری و الزام به این که اگر شخصی به تعهد خودش پایبند نبود، خسارت آن را جبران کند. در اصطلاح فقهی ضمان به مفهوم تعهد و برعهده گرفتن است. در فقه عقد ضمان به دو مفهوم عام و خاص مطرح شده که در مفهوم عام، ضمان شامل عقد ضمان و در مفهوم خاص حواله و کفالت را در برمی گیرد.